Meer informatie over MijnOLVG
In MijnOLVG kunt u uw persoonlijke gegevens van OLVG inzien en beheren. U kunt bijvoorbeeld uw afspraken bekijken, onderzoeksuitslagen inzien en korte vragen stellen.
Lees verder
Onderstaande informatie is afkomstig van Thuisarts.nl
Wat is psoriasis?
Psoriasis is een huidziekte. Het maken van nieuwe huidcellen gaat te snel. De nieuwe huidcellen worden daardoor niet goed gemaakt. Ze gaan dood en stapelen zich op. De huid wordt op die plekken hard en er komen schilfers.
U kunt ook ontstekingen in uw gewrichten krijgen. En uw nagels kunnen er anders uit gaan zien.
Psoriasis is niet besmettelijk. Iemand aanraken met psoriasis kan dus geen kwaad.
U kunt het op elke leeftijd krijgen, maar het komt vooral voor bij volwassenen. Van de 1000 mensen hebben er ongeveer 8 psoriasis.
Wat merk ik van psoriasis?
Huid- U heeft plekken met schilfers op uw huid.
- Bij een lichte huid zijn de plekken rood. Bij een getinte of donkere huid meestal niet.
- De schilfers zijn wit of zilvergrijs. Ze laten makkelijk los.
- De plekken jeuken, vooral als u ze net heeft.
- De plekken kunnen overal op uw lichaam zitten.
- Vaak zitten ze op de elleboog en knie, op het hoofd (tussen de haren) of onder op de rug.
- Soms zitten de plekken in lichaamsplooien. Bijvoorbeeld in de liezen, oksels, bilspleet of onder de borsten.
- De plekken zitten bijna nooit in het gezicht.
- De plekken kunnen een paar weken blijven. Soms blijven ze uw hele leven.
- Als de plekken verdwijnen, blijft de huid daar soms even een andere kleur: lichter of donkerder.
- Soms zijn er alleen ronde vlekjes (kleiner dan 1 centimeter). Vooral op de borst, buik, rug, bovenarmen en bovenbenen. Dit heet psoriasis guttata. Het komt vooral voor bij kinderen en jongeren.
- Uw nagels kunnen er anders uit zien.
- Uw nagels kunnen dik of brokkelig worden. Of er zitten bijvoorbeeld witte vlekken of kleine deukjes in.
- U kunt ontstekingen in uw gewrichten krijgen.
- Zo'n ontsteking zit meestal in de vingers, tenen of knieën. Vaak maar aan 1 kant.
- Het gewricht is warm en dik. Het kan rood en stijf zijn. U kunt het niet goed bewegen.
Waardoor komt psoriasis?
Waardoor psoriasis precies komt is niet bekend. Wat we wel weten:
- Er is een ontsteking waardoor uw huid sneller hard wordt (verhoornt).
- Het kan erfelijk zijn.
- Van de 100 mensen die 1 ouder met psoriasis hebben, krijgen er 10 mensen het zelf ook.
- Van de 100 mensen die 2 ouders met psoriasis hebben, krijgen er 50 mensen het zelf ook.
- Het is niet besmettelijk.
- Het komt vaker voor bij mensen die roken of regelmatig alcohol drinken. Het is niet duidelijk of de psoriasis beter wordt als ze daarmee stoppen.
De plekken kunnen beginnen of erger worden door 1 of meer van deze dingen:
- kapotte huid, zoals een snijwond of schaafwond
- stress
- een ontsteking in uw lichaam
- sommige medicijnen
Bijvoorbeeld lithium, medicijnen tegen hoge bloeddruk, malariapillen en pijnstillers zoals ibuprofen en diclofenac. - zonlicht
Bij sommige mensen wordt psoriasis erger door de zon. Maar meestal worden de plekken juist beter door de zon.
Wat kunt u zelf doen bij psoriasis?
Probeer geen dingen te doen die psoriasis erger kunnen maken:
- Probeer te voorkomen dat uw huid kapot gaat, bijvoorbeeld door schaven of stoten.
- Krab niet. Houd uw nagels kort.
- Zorg dat uw huid niet uitdroogt. Ga niet te vaak, te lang of te heet douchen of in bad.
- Gebruik weinig of geen zeep, shampoo of badschuim.
- Als u rookt: probeer te stoppen en kijk of u minder klachten krijgt.
- Als u regelmatig alcohol drinkt: stop een tijdje en kijk of u minder klachten krijgt.
- Zonlicht kan helpen. Maar laat uw huid niet verbranden.
Ga niet meteen lang in de zon liggen, maar steeds iets langer.
Het is niet duidelijk of zonlicht en zeewater samen beter helpen dan alleen zonlicht.
Schrijf op wanneer u meer en minder klachten heeft. Dan herkent u misschien welke dingen bij u invloed hebben op de psoriasis.
Erover praten kan helpenVeel mensen met psoriasis schamen zich. Ze willen niet dat mensen hun plekken zien. Daardoor gaan ze bijvoorbeeld liever niet meer sporten, zwemmen of naar de kapper.
Misschien bent u ook onzeker, angstig of somber door de psoriasis. Praat erover. Bijvoorbeeld met uw huisarts, de praktijkondersteuner of een psycholoog. Zij kunnen helpen om goed met uw ziekte om te gaan.
Behandeling van psoriasis
Psoriasis is niet te genezen. U kunt de klachten wel minder maken door de plekken elke dag in te smeren.
Vette zalf (zonder medicijnen of parfum)- Smeer 2 keer op een dag een vette zalf of crème op de plekken. Bijvoorbeeld elke ochtend en avond.
- Gebruik een zalf of crème waar geen parfum of medicijnen in zitten. Bijvoorbeeld cetomacrogol crème, lanette zalf of koelzalf.
- U kunt ze zonder recept kopen.
- Ze maken uw huid minder droog. Als u de plekken insmeert, heeft u vaak minder jeuk, roodheid en schilfers.
- Kijk welke crème of zalf bij u goed helpt. Probeer er een paar uit.
- U mag ook vaker dan 2 keer op een dag de plekken insmeren.
- Blijf smeren, ook als u geen klachten meer heeft.
Soms zijn er perioden waarin de jeuk, roodheid of schilfers erger worden. Dan smeert u de plekken ook in met een zalf (of een crème of lotion) met medicijnen:
- hormonen (corticosteroïden)
- of een vitamine-D-analoog
U heeft hiervoor een recept van de huisarts nodig.
De medicijnen in de zalf hebben tijd nodig voordat ze goed helpen. De plekken worden soms eerst erger.
Zalf met hormonen (corticosteroïden)De meeste mensen starten met een zalf met hormonen. Deze hormonen remmen de ontsteking van de huid. De jeuk wordt ook minder.
Voorbeelden zijn betamethason en clobetasol.
- In de ochtend smeert u een vette zalf of crème.
- In de avond smeert u de zalf met hormonen.
- Was daarna uw handen.
- Wacht 1 uur of langer. Dan smeert u weer de vette zalf of crème.
Als u de zalf met hormonen vaak of lang gebruikt kan uw huid dunner worden. Of lichter van kleur. Smeer daarom nooit vaker of langer dan u met uw huisarts heeft afgesproken. Dan krijgt u bijna nooit bijwerkingen.
Gaat u weer stoppen met de zalf met hormonen? Stop dan nooit in 1 keer met smeren. Dan komen de klachten terug. Smeer de zalf op steeds minder dagen van de week. Dit heet afbouwen. Uw huisarts kan u hiervoor een schema geven.
Helpt de zalf met hormonen niet genoeg? Dan krijgt u ook een zalf met vitamine-D-analoog.
Zalf met vitamine-D-analoogIn deze zalf zit een stof die lijkt op vitamine-D. Het maakt de roodheid en schilfers minder.
U smeert het vaak samen met de zalf met hormonen. Dan heeft u minder kans op bijwerkingen.
Voorbeelden zijn calcipotriol en calcitriol.
- In de ochtend smeert u de zalf met vitamine-D-analoog.
- Was daarna uw handen.
- Wacht 1 uur of langer. Dan smeert u een vette zalf of crème.
- In de avond smeert u de zalf met hormonen.
- Was daarna uw handen.
- Wacht 1 uur of langer. Dan smeert u weer de vette zalf of crème.
Er zijn ook zalven met hormonen en vitamine-D-analoog erin.
Gezicht en lichaamsplooienOp het gezicht en in lichaamsplooien is uw huid dunner en gevoeliger. Bijvoorbeeld in de liezen, oksels, bilspleet of onder de borsten. Daarom mag u daar alleen een zalf met weinig hormonen smeren. Soms gebruikt u dit samen met een zalf met vitamine-D-analoog.
Plekken met een dikke laag schilfersPlekken met een dikke laag schilfers smeert u eerst in met een crème met salicylzuur bij huidaandoeningen.
- Smeer de crème in de avond op de schilfers.
- Meestal laten de schilfers na 2 of 3 dagen los.
- Haal de schilfers die loszitten voorzichtig weg. Let op dat u de huid niet kapot maakt.
Soms helpt een zalf beter met een speciaal verband erop. Dit heet een hydrocolloïd verband. Uw huisarts bespreekt dat met u als dat nodig is.
Behandeling van de hoofdhuid met haar
Bij psoriasis kan er een laag schilfers tussen de haren op uw hoofd zitten.
Dunne laag schilfersEen shampoo met koolteer kan goed helpen.
- Maak uw haar nat en masseer de shampoo op uw hoofdhuid.
- Laat de shampoo een halve minuut of langer zitten en spoel dan uw haar uit.
- Doe dit meteen nog een keer.
- Gebruik de shampoo steeds 1 dag wel en 1 dag niet. Doe dit tot er 10 dagen om zijn.
- Gebruik de shampoo erna nog 2 of 3 keer in de week.
- Als de schilfers weggaan, kunt u de shampoo steeds minder vaak gebruiken.
- Tussendoor kunt u uw haar met gewone shampoo wassen.
U kunt een speciale zalf tussen uw haren smeren. Bijvoorbeeld een zalf met salicylzuur 10% of een zalf met 25% cetiol V. Hiervoor heeft u een recept van de huisarts nodig.
- Smeer de zalf elke avond tussen uw haren op uw hoofdhuid.
- Kam uw haar iedere ochtend voorzichtig om de schilfers weg te halen.
- Was dan uw haar met gewone shampoo.
- Was daarna uw haar met shampoo met koolteer.
- Als de schilfers weg zijn stopt u. Dat is meestal na 2 of 3 dagen.
- Het is een lastig klusje. Maar het helpt snel, als u het goed doet.
Controles bij psoriasis
U spreekt met uw huisarts af wanneer u voor controle komt. Dan bespreekt u hoe het gaat.
- Bent u gestart met een zalf met medicijnen?
Dan gaat u na 4 weken voor controle naar uw huisarts. - Heeft u een speciaal verband op 1 of meer plekken?
Laat uw huid dan al na 2 weken controleren. - Helpt de zalf met medicijnen goed?
Bespreek dan met uw huisarts of u het minder vaak kunt smeren. - Is de zalf met medicijnen op?
Bespreek dan met uw huisarts hoe u het beste verder kunt gaan.
Een zalf met hormonen kan bijvoorbeeld minder goed gaan helpen als u hem lang gebruikt. Daarom kunt u alleen een herhaalrecept aanvragen als u daarover afspraken heeft gemaakt met uw huisarts.
Hoe gaat het verder met psoriasis?
Psoriasis geneest niet door de behandeling. Wel kunnen de plekken een tijdje wegblijven. Smeren met crèmes of zalven kan uw klachten minder maken.
Het gebeurt heel soms dat de plekken opeens verdwijnen en niet meer terugkomen.
Bij kinderen kan een speciale vorm van psoriasis (psoriasis guttata) wel na 4 tot 6 weken genezen.
Schaamt u zich voor de plekken? Of bent u onzeker, angstig of somber door uw ziekte? Praat erover. Bijvoorbeeld met uw huisarts of de praktijkondersteuner. En lees wat u nog meer kunt doen om goed met uw ziekte om te gaan.
Naar de huidartsSoms is de psoriasis heel erg. U heeft bijvoorbeeld veel of grote plekken. Of de plekken worden niet beter na een behandeling met zalf met medicijnen. Dan kan uw huisarts u doorsturen naar een huidarts (dermatoloog).
- Soms krijgt u een behandeling met een andere zalf. Of met een paar zalven.
- Soms geeft de huidarts pillen of prikken. Bijvoorbeeld methotrexaat, ciclosporine of acitretine. U kunt van deze medicijnen veel bijwerkingen krijgen. Bijvoorbeeld misselijkheid, maagklachten, diarree, jeuk, moeheid en hoofdpijn. Samen met uw arts kiest u de behandeling die het beste bij u past. Gebruik hierbij ook de Keuzekaart Psoriasis (pillen en injecties).
- Het kan helpen om op de plekken te schijnen met een speciale ‘zonnelamp’ (met ultraviolet licht). Dit gebeurt meestal in het ziekenhuis. Soms kan het thuis.
Sommige mensen proberen een andere behandeling, zoals een dieet, kruiden of acupunctuur. Die behandelingen zijn nog niet genoeg onderzocht. Het is niet duidelijk of ze veilig zijn en of ze helpen.
Wilt u 1 van deze behandelingen proberen? Bespreek dit met uw arts. Uw arts kan u vertellen of die behandelingen nadelen hebben voor u.
Meer informatie over psoriasis
Meer informatie over psoriasis:
- de beroepsvereniging van Nederlandse dermatologen
- de patiëntenvereniging Psoriasispatiënten Nederland
We hebben deze tekst gemaakt met de richtlijn voor huisartsen over psoriasis.
De informatie die hierboven staat komt van Thuisarts.nl en is 20 okt 2021 nog aangepast.
Behandeling in OLVG
Uw huisarts kan u doorverwijzen naar de dermatoloog van OLVG. De dermatoloog bespreekt met u welke behandeling het beste voor u is.
Zalf
Gebruik als basis een gewone, vette zalf om de huid in te vetten.
De meeste mensen met psoriasis krijgen eerst een behandeling met een speciale zalf.
De dermatoloog vertelt u welke zalf voor u het beste is. Voorbeelden van zalf zijn calcipotriol of hormoonzalf.
U smeert de zalf op de psoriasisplekken. De arts heeft met u besproken hoe u de zalf moet gebruiken.
Lichttherapie
Als zalf niet goed werkt, kunt u lichttherapie krijgen. Soms krijgt u zalf en lichttherapie tegelijk. Dit heet combinatietherapie.
U kunt meer lezen over lichttherapie op de webpagina: UVB-therapie.
Systemische therapie
Als u hele erge psoriasis heeft, kunt u systemische therapie krijgen. Omdat systemische therapie erge bijwerkingen kan geven, moet u vaker op controle komen. De arts onderzoekt dan uw huid en uw bloed.
Bij systemische therapie krijgt u medicijnen. Deze medicijnen slikt u door of krijgt u via een injectie of infuus.
Nuttige websites
Contact
Heeft u na het lezen van deze informatie nog vragen? Stel uw vraag aan de polikliniek via MijnOLVG. Op werkdagen kunt u ook bellen.
Polikliniek Dermatologie, locatie Oost, P1
020 510 86 84 (op werkdagen van 08.15 tot 16.15 uur)
Polikliniek Dermatologie, locatie West, route 16
020 510 86 84 (op werkdagen van 08.15 tot 16.15 uur)
De informatie op deze pagina is afkomstig van de afdeling Dermatologie van OLVG.
Laatst gewijzigd:
Een deel van de informatie op deze pagina komt van Thuisarts.nl. Thuisarts.nl wordt gemaakt door het Nederlands Huisartsen Genootschap. De Federatie Medisch Specialisten, Patiëntenfederatie Nederland en Akwa GGZ werken mee aan Thuisarts.nl.
