Astma : ziekte in de longen

Wat is astma?

Astma is een ziekte van de buisjes in uw longen.

1. Normaal zijn deze buisjes wijd genoeg om makkelijk in en uit te ademen.
2. Bij astma zijn de longen overgevoelig. Bij sommige prikkels trekken de spiertjes rond de longbuisjes samen. Daardoor worden ze nauw. Er kan minder lucht doorheen, u ademt moeilijker en u wordt benauwd. 
3. Het slijmvlies aan de binnenkant van de longbuisjes raakt ontstoken, wordt dikker en er komt meer slijm. Daardoor is er in de buisjes minder ruimte om te ademen.  

Astma begint meestal als kind. Het kan ook pas op volwassen leeftijd beginnen, soms pas na uw 50ste.

Wat merk ik bij astma?

Bij astma kunt u 1 of meer van deze klachten hebben:

• U bent benauwd.
• U maakt een piepend geluid bij het ademen (vooral als u uitademt).
• U hoest, vooral 's nachts.
• U heeft periodes van veel hoesten en slijm.
• U bent moe, omdat ademen u veel moeite kost.
• U bent minder fit: bewegen en sporten houdt u minder lang vol.

Waardoor krijg ik astma?

U kunt voor één of meer prikkels overgevoelig zijn. Meestal reageren uw longen meteen na de prikkel, soms pas na uren. 

Er zijn verschillende soorten prikkels:

• Allergische prikkels, waar veel mensen met astma op reageren:
  • huisstofmijt
  • huidschilfers van huisdieren (katten, honden, knaagdieren en paarden)
  • pollen van bomen, grassen of onkruiden
  • schimmels

• Niet-allergische prikkels, bijvoorbeeld:
  • verkoudheid of griep
  • kou, mist
  • rook (roken of meeroken), damp van e-sigaretten en rook van een waterpijp
  • luchtvervuiling, fijnstof (ook van houtkachels of vuurwerk), baklucht, parfum, lucht van verf of schoonmaakmiddelen
  • actief bewegen, sporten
  • stress
     
• Medicijnen
  Sommige mensen met astma worden benauwd van medicijnen, bijvoorbeeld van bepaalde pijnstillers (NSAID's), zoals ibuprofen, naproxen en diclofenac. 

Astma kan erfelijk zijn. In één familie hebben vaak meer mensen astma of een andere allergie (zoals allergische neusklachten, hooikoorts of eczeem). 

Adviezen bij astma

Bij astma krijgt u deze adviezen:

Niet roken of meeroken, geen e-sigaretten gebruiken

Als u astma heeft, is roken of meeroken extra schadelijk. Rook (ook van rokende mensen om u heen) prikkelt de longen. Dat heeft verschillende gevolgen:

• Uw longen worden gevoeliger voor andere prikkels en trekken steeds vaker samen.
• U krijgt daardoor vaker en meer ernstige astmaklachten.
• Het slijmvlies van de longen raakt langdurig (chronisch) ontstoken. Uw longen raken daardoor steeds meer beschadigd. U krijgt steeds meer last van benauwdheid, hoesten en slijm. 
• Uw astma-medicijnen werken minder goed. 
• Naast astma kan ook COPD ontstaan. Bij COPD zijn uw longen blijvend beschadigd.

Stoppen met roken is bij astma dus extra belangrijk:

• De ontsteking kan genezen. U heeft minder last van benauwdheid en slijm. 
• Uw medicijnen werken beter. U heeft steeds minder of zelfs geen medicijnen nodig.
• Door op tijd te stoppen met roken, voorkomt u blijvende schade aan uw longen. Als er al schade is ontstaan, is stoppen belangrijk om nog meer schade te voorkomen. 

Kijk hier voor adviezen en hulp bij stoppen met roken.

Elke dag bewegen

Het kan zijn dat u bij meer bewegen of sporten benauwd wordt. Toch is bewegen heel belangrijk. Juist bij astma moet u zorgen dat u fit blijft.

• Beweeg elke dag minstens een halfuur (bijvoorbeeld wandelen, fietsen, zwemmen of een andere sport).
• Zorg bij het sporten voor een goede warming-up.
• Adem zo mogelijk door uw neus als het koud is. In uw neus wordt de lucht al wat opgewarmd en prikkelt uw longen daardoor minder.

Lukt het niet om meer te bewegen of te sporten? Bijvoorbeeld omdat u bang bent benauwd te worden? Maak dan een afspraak met uw huisarts of praktijkondersteuner. Schrijf alvast op:

• op welke momenten u benauwd wordt
• hoeveel u wel kunt bewegen (bijvoorbeeld een korte wandeling).

Kijk hier voor adviezen bij gezond bewegen.

Afvallen als u te zwaar bent

Als u te zwaar bent, is het verstandig om af te vallen. Overgewicht maakt de behandeling van astma namelijk moeilijker. Als u wilt, kunt u bij gezond eten en afvallen hulp krijgen van een diëtist.  

Met bloedonderzoek is te zien of u aanleg heeft voor een allergie. Als u weet voor welke prikkels u gevoelig bent, dan kunt u proberen die prikkels te voorkomen. Probeer dit zowel thuis als op uw werk.

Een allergie geeft ook vaak neusklachten, zoals een loopneus en niezen. Goede behandeling daarvan kan ook helpen bij de behandeling van astma. Bespreek dit met uw huisarts. 

Allergie voor huisstofmijt kan astmaklachten geven. U kunt thuis zelf proberen te zorgen voor minder huisstofmijt. 

Soms helpt het om een huisdier weg te doen als duidelijk is dat u daar allergische klachten van krijgt. Omdat de huidschilfers van uw huisdier achterblijven, kan het maanden tot een half jaar duren voordat u merkt of het helpt. 

Griepprik

Gebruikt u elke dag ontstekingsremmers voor uw astma, dan krijgt u het advies om elk jaar de griepprik te halen. U krijgt hiervoor een oproep van uw huisarts. 

Behandeling van astma

Astma is meestal goed te behandelen met medicijnen. Daarbij blijven de adviezen, zoals niet roken en genoeg bewegen, ook heel belangrijk. 

Medicijnen genezen astma niet. Maar als u de medicijnen goed gebruikt, kunnen de klachten wel wegblijven of minder worden.

De medicijnen ademt u in, zodat ze direct in uw longen komen. U ademt ze in met een puffer.
Er zijn 2 soorten medicijnen: medicijnen die de buisjes in uw longen weer wijder maken (luchtwegverwijders) en medicijnen die de ontsteking remmen (ontstekingsremmers). 

• Luchtwegverwijders zorgen ervoor dat u binnen 10 tot 30 minuten beter kunt ademen.
  U gebruikt ze als u klachten heeft. 
• Ontstekingsremmers zorgen voor minder slijm, hoesten en benauwdheid.
  Deze medicijnen zijn nodig als u vaak klachten heeft.
  Ontstekingsremmers werken pas na een paar weken echt goed. Ze helpen ook om te voorkomen dat u weer klachten krijgt.

Lees meer over medicijnen bij astma.

Hoe gaat het verder bij astma?

De klachten bij astma kunnen soms vanzelf overgaan. Maar ook ineens weer terugkomen, bijvoorbeeld bij verandering van het weer. 

Astma is goed te behandelen, zodat u er weinig of geen last van heeft. Maar de aanleg voor astma blijft, het gaat dus nooit echt over.

U kunt zelf veel doen om ervoor te zorgen dat u zo weinig mogelijk klachten heeft. Door de adviezen op te volgen: niet roken, prikkels voorkomen, genoeg bewegen en afvallen als u te zwaar bent. 
En door goed gebruik van uw medicijnen.

Uw huisarts en de praktijkondersteuner helpen u daarbij.

Wanneer contact opnemen bij astma?

Neem contact op met uw huisarts in een van deze situaties:

• Uw klachten verminderen niet. 
• U heeft problemen met de medicijnen, bijvoorbeeld om ze regelmatig in te nemen of bij het gebruik van de puffer.  
• U heeft vaker dan 2 keer per week een luchtwegverwijder nodig.
• U heeft 's nachts klachten.

Neem uw longmedicijn(en) mee als u naar de huisarts gaat. Vaak is het handig om even te bekijken hoe u de puffer gebruikt.

Bel de huisarts of huisartsenpost met spoed als u een longaanval heeft. U heeft dan 1 of meer van deze klachten:

• U wordt steeds benauwder en uw medicijnen helpen niet.
• U bent benauwd, ook als u stilzit: u heeft bijvoorbeeld moeite met het uitspreken van een hele zin.
• U ademt heel snel.
• Uw hart klopt heel snel. 

Bel direct 112 bij een ernstige longaanval met 1 of meer van deze klachten:

• U raakt zo uitgeput dat u het gevoel heeft dat u bijna geen adem meer kunt halen.
• U wordt suf en antwoordt niet als iemand u iets vraagt.
• Uw huid wordt blauwpaars. 

Meer informatie over astma

Meer informatie vindt u bij het Longfonds.

Contact met mensen die ook astma hebben, kan via het Longfonds.

We hebben deze informatie gemaakt met:

• de richtlijn voor huisartsen over astma bij volwassenen.