Implanteren van een pacemaker : voor het juiste hartritme

Er zit 1 elektrode in de rechterboezem van het hart. De implantatie duurt 1 tot 2 uur.

Er zit 1 elektrode in de rechterkamer van het hart (VVI). 
De kleine versie van de VVI-pacemaker heet Micra pacemaker. Deze pacemaker heeft geen geen elektroden. De arts plaatst de Micra pacemaker via de lies in de punt van de rechterkamer.  Uw cardioloog beslist of een Micra pacemaker in uw geval zinvol is. 
De implantatie duurt 1 tot 2 uur.

Er zit 1 elektrode in de rechterboezem en 1 elektrode in de rechterkamer.
De implantatie duurt 1 tot 2 uur.

Bij sommige patiënten is de knijpkracht van het hart verminderd doordat beide hartkamers niet precies tegelijk samentrekken. Dit is te verbeteren door het plaatsen van een extra elektrode op de linkerhartkamer van het hart. De behandeling heet CRT. Als u hiervoor in aanmerking komt, bespreekt uw behandelend arts dit van tevoren met u.

Het kan lastig zijn om deze extra elektrode op de goede plek te plaatsen. Hierdoor kan de behandeling langer duren dan bij het alleen plaatsen van de standaard elektrode. 

De implantatie duurt 2 tot 3 uur.

• Als u van thuis komt, meldt u zich bij afdeling B3 of A4 op locatie Oost. 
• Als u al in het ziekenhuis ligt voor de implantatie, dan brengt de verpleegkundige u naar de behandelkamer.
• Zorg dat u voor de implantatie naar de wc gaat.
• U trekt uw bovenkleding uit.
• U gaat liggen op de behandeltafel.
• U krijgt een infuus in uw arm. Via het infuus krijgt u antibiotica, medicijnen tegen de pijn en medicijnen om u rustiger te voelen.
• Tijdens de implantatie kunt u praten en vertellen hoe u zich voelt. U kunt niet meekijken tijdens de implantatie. 

• U krijgt een plaatselijke verdoving onder uw sleutelbeen. 
• De arts maakt een snee van 5 tot 10 centimeter in de huid onder het sleutelbeen. 
• De arts maakt ruimte onder uw huid, zodat de pacemaker precies past.
• De arts schuift de elektrode via een ader bij uw sleutelbeen naar de juiste plek in het hart. 
• Aan de elektrode zit een soort haakje. Hiermee maakt de arts de elektrode vast aan de binnenkant van de hartwand.
• De elektrode groeit binnen 6 weken vast in het hart.
• De pacemaker-technicus test de pacemaker door kleine elektrische prikkels te geven. U merkt hier niets van. 
• De arts sluit de pacemaker aan en legt de pacemaker in de ruimte onder uw huid.
• De arts sluit de wond met een oplosbare hechtdraad en met huidlijm. 
• U krijgt een pleister op de wond en soms een drukverband. 
• De implantatie duurt 1 tot 2 uur. Bij een CRT-pacemaker duurt de implantatie 2 tot 3 uur.

• Na de implantatie brengt de verpleegkundige u naar de verpleegafdeling. 
• Na het plaatsen van de pacemaker heeft u de eerste 3 uur bedrust, maar mag u wel rechtop in bed zitten. 
• Een verpleegkundige sluit een apparaat aan dat continu uw hartritme controleert. Dit heet een telemetrie kastje. 
• Als u een drukverband heeft, dan blijft het drukverband gedurende 12 uur op de wond zitten.
• Na de implantatie wordt er een hartfilmpje en röntgenfoto gemaakt. Ook controleert een pacemakertechnicus uw pacemaker. U kunt ook vragen stellen aan de pacemakertechnicus. 

Iedere operatie heeft risico’s. Onderstaande complicaties zijn mogelijk: 

• Bloeduitstorting 
  Onder de huid waar de pacemaker komt, kan een bloeduitstorting of nabloeding ontstaan als bloedvaatjes geraakt worden. U krijgt dan soms de eerste 12 uur een drukverband. De bloeduitstorting of nabloeding verdwijnt meestal na enkele dagen of weken. Het is heel soms nodig om de operatiewond te openen om de bloeding te stoppen. 
• Infectie van de wond
  Er is een kleine kans op een infectie van de wond. Bij een infectie krijgt u antibiotica. Soms is het nodig om de pacemaker en de elektroden te verwijderen. De implantatie van een nieuwe pacemaker gebeurt dan op een andere plaats.
• Trombose arm
  De ader waar de draden van de pacemaker doorheen lopen raakt soms verstopt. Dit hindert de bloedstroom waardoor u een dikke arm krijgt. Dit komt bij minder dan 1 van de 100 patiënten voor. 
• Klaplong (niet bij een Micra pacemaker)
  Het gebeurt soms dat de long per ongeluk wordt aangeprikt, waardoor een klaplong ontstaat. Dit kan benauwdheid veroorzaken. Dit is een zeldzame complicatie waardoor u mogelijk enkele dagen langer behandeld zal moeten worden. U leest hier meer over op de webpagina: Klaplong. 
• Tamponade 
  Tijdens het inbrengen van de elektroden van de pacemaker in het hart kan per ongeluk door de hartkamerwand heen worden geprikt. Dan lekt er bloed via het gaatje in het hartzakje lekt. Hierdoor kan het hart moeilijker pompen. Dit heet tamponade. Dit is een zeer zeldzame complicatie. Het herstelt vanzelf. Soms is nodig om bloed weg te zuigen via een naald of drain. 

Risico’s pacemaker en elektroden

• Losraken van de elektroden (niet bij een Micra pacemaker)
  De elektroden kunnen losraken in de eerste periode na de implantatie. Hierdoor werkt de pacemaker niet meer goed. Een nieuwe ingreep is dan noodzakelijk.
• De hik bij een CRT-pacemaker
  Door onbedoeld stimuleren van het middenrif door een elektrode krijgt u soms de hik. U hikt dan ongeveer 1 keer per seconde. Dat is niet gevaarlijk maar wel vervelend. 
  Het is noodzakelijk dat de cardiologie-technicus de instelling van de CTR-ICD aanpast.

Ook maanden tot jaren na het plaatsen van een pacemaker kunnen zich problemen voordoen.

• Soms werkt een draad niet goed. In sommige gevallen is het nodig een nieuwe draad te plaatsen. Indien nodig en mogelijk wordt de oude draad verwijderd. 
• Ook kan een infectie ontstaan rondom de pacemaker. De kans op een infectie neemt toe als een pacemaker vaker gewisseld is, bijvoorbeeld bij vervanging omdat de batterij leeg is. Een ingreep is dan nodig om de pacemaker en draden te verwijderen. De kans hierop is klein, minder dan 1 van de 100 patiënten per jaar. 
• Soms kan het bloedvat dichtgroeien door de draden die er doorheen gaan. Dit geeft vaak geen klachten omdat andere bloedvaten de bloeddoorstroming over nemen. Bij minder dan 1 van de 100 patiënten per jaar geeft dit wel klachten, zoals een opgezet gezicht. 
• Soms is er ongemak of pijn van een pacemaker. Meestal “went” dit. In het uiterste geval kan dit tot een nieuwe ingreep leiden om de pacemaker anders te plaatsen. Bijvoorbeeld naar onder de borstspier. De meeste mensen ervaren geen ongemak van de pacemaker.