Hormoontherapie na borstkanker: ‘Ik viel direct terug in de overgang’

Wanneer hoorde je dat je borstkanker had en hoe zag de behandeling eruit?

‘Eind november 2022 kreeg ik de diagnose en kwam ik in de malle molen terecht. Er volgden gesprekken over het behandelplan, maar wat dit precies inhield kon ik niet goed overzien. Ik liet het over me heenkomen. Mijn tumor was 14 millimeter en kon slinken met behulp van immunotherapie en chemotherapie. Een zwaar traject, waarna het restant operatief verwijderd is. De tumor was weg, ik werd beter verklaard. Volgens het behandelplan waren we nu aangekomen bij het puntje ‘hormoontherapie’, om te voorkomen dat de kanker terug zou komen. Na alle chemo dacht ik dat hormoontherapie wel mee zou vallen, maar in eerste instantie werd ik daar veel zieker van.’

Wat voor klachten kreeg je?

‘Hoewel ik na een periode van 10 jaar de overgang net achter me had gelaten, viel ik er door de hormoontherapie direct in terug. Om de vijf minuten kreeg ik opvliegers en ik werd ontzettend somber. Depressief. Na een maand heb ik het ziekenhuis opgebeld en gezegd: “dit wordt me te heftig. Als dit zo blijft, wil ik ermee stoppen.” De verpleegkundig specialist wist gelukkig uit ervaring te vertellen dat het beter zou worden. Dat ik mijn lichaam de tijd moest geven eraan te wennen. We spraken af dat we het over een maand opnieuw zouden bekijken. Gelukkig kon ik toen melden dat het beter ging.’

Kim Godee is verpleegkundig specialist Oncologie bij OLVG Oncologisch Centrum en vertelt dat hormoontherapie vaak onderschat wordt. ‘Ook door ons. Chemotherapie wordt vaak gezien als de heftigste periode, maar dit is een relatief korte tijd met een eindpunt waar je naartoe kunt werken. Bovendien voelt chemotherapie vaak nuttiger: je hebt een tumor in je borst en die moet eruit. Bij hormoontherapie is de tumor weg, maar slik je voor de zekerheid nog 5, 7 of 10 jaar een dagelijkse pil waar je last van kan hebben.’

Krijgen alle vrouwen na de behandeling tegen borstkanker hormoontherapie?

‘Bij tumoren kleiner dan een centimeter is hormoonbehandeling niet nodig. De kans dat de kanker terugkomt is daarbij heel klein. Bij tumoren groter dan een centimeter gaan we met vrouwen in gesprek. Bewezen is dat hormoontherapie de kans op terugkeer van de tumor kleiner maakt, maar per patiënt verschilt wel wat de winst is. Soms is het verschil slechts 5 procent, maar voor een vrouw kan dit wel het verschil zijn tussen genezen of ongeneeslijk ziek zijn.’

Ria: ‘Toen het in de eerste maand van de hormoontherapie zo slecht me ging, heb ik zeker overwogen om te stoppen. Maar natuurlijk dacht ik ook: als ik dan toch weer kanker krijg, ben ik dan dom geweest? Toch was mijn conclusie dat ik liever een kort en gelukkig leven wilde hebben, dan een lang en depressief leven. Gelukkig stimuleerden mijn man en oncologie-assistent me om door te zetten. Het geeft toch meer vertrouwen en rust dat áls er een weglopertje van de tumor zou zijn, dat hij wordt ingekapseld en zich niet verder kan delen.’

Kim, waarom geldt voor de ene patiënt een termijn van 5 jaar en voor de andere 10?

‘Bij jonge mensen met een hoog risico op de terugkeer van de tumor gaan we langer door met hormoontherapie. Wel 10 jaar. Naast tabletten krijgen zij soms ook een injectie die de productie van hormonen in de eierstokken stillegt. Deze vrouwen komen daardoor niet in de overgang; je brengt de situatie terug naar vóór de pubertijd. Vrouwen worden tijdelijk niet ongesteld en zijn niet vruchtbaar, maar als je stopt met hormoontherapie komen de eierstokken gewoon weer op gang. In geval van een kinderwens kun je ook tijdelijk stoppen.’

Voeding heeft ook een effect op de hormoontherapie. Wat merk jij daarvan, Ria?

‘Als ik koffie drink, weet ik zeker dat ik 10 minuten later een opvlieger heb. Bij alcohol en roken net zo. Ook merk ik dat ik meer vet vasthoud. Daarom ben ik afgelopen maanden gaan experimenteren met wat ik wel en niet kan eten en drinken.’

‘De juiste voeding bij hormoontherapie is heel belangrijk’, zegt Kim. ‘Daarom komen er op de informatieavond ook twee (oncologie)diëtisten van Voedingplus om uit te leggen hoe je met de juiste voeding de kans op een opvlieger beperkt. Ook is Froukje Potijk (fysiotherapeut) aanwezig om te vertellen over het belang van bewegen en bespreekt Nienke Dekkinga, consulent Seksuele Gezondheid, de gevolgen van hormoontherapie op je seksleven.’

De informatieavond wordt georganiseerd op OLVG locatie Spuistraat, Spuistraat 239a, Amsterdam. Aanmelden kan via OncologischCentrumAmsterdam@olvg.nl