Plastisch chirurg: ‘Een ontplofte hand door vuurwerk moet er gewoon af’

‘Er kwam eens een jongen binnen van wie zijn hand er door vuurwerk was afgerukt. Hij gaf aan ook buikpijn te hebben, maar op een schaafwondje na zagen we niks aan zijn buik. Voor de zekerheid maakten we toch een echo. Wat bleek: de kracht van het vuurwerk had darmletsel veroorzaakt. Nog diezelfde nacht is een deel van zijn darm verwijderd.’

Het zijn deze verhalen die Annekatrien raken. Ze werd plastisch chirurg om schade aan het menselijk lichaam te herstellen. ‘Maar aan een ontplofte hand valt niks te herstellen. Die moet er gewoon af. Het enige dat je kunt doen is netjes sluiten.’

‘Als je met een mes je vinger eraf snijdt is de wond mooi recht. Dan lukt het om onder de microscoop de vaten en zenuwen netjes op elkaar aan te sluiten. Maar een explosie is zo heftig, dat pezen er soms tot aan de elleboog worden uitgerukt. Sommige slachtoffers nemen hun gevonden hand of vinger – of wat er van over is - in ijs mee naar het ziekenhuis, maar door alle schade is het niet te herstellen.’

Jonge slachtoffers

Wat Annekatrien het meest raakt, is dat de meeste slachtoffers kinderen zijn. ‘De meeste patiënten die ik zie zijn jongens tussen de 11 en 14 jaar. Zij hebben de gevaren van het illegale vuurwerk niet kunnen overzien. En hoe komen zij eraan? Als 11-jarige kun je dit niet zelfstandig kopen, ik snap niet dat iemand anders dat dan voor ze doet.’

Een aantal kinderen van wie de hand geamputeerd moest worden, werd na drie jaar weer uitgenodigd in het ziekenhuis. ‘We wilden weten hoe het met ze ging. Fysiek, maar ook op emotioneel vlak. Van een aantal jongens zat de hele familie in therapie door het ongeluk. Omdat ouders elkaar verwijten maakten, of omdat ze elke decembermaand het ongeluk weer herbeleefden. Sommige jongens, inmiddels al ver in de puberteit, waren na het ongeluk weer gaan bedplassen. Fysiek hadden de meeste jongeren inmiddels leren leven met hun beperking. Slechts een enkeling gebruikte een prothese. Deze zijn er met steeds slimmere mechanische functies, maar ze blijven lastig in het gebruik. Een hand heeft heel veel functies en het gevoel speelt daar een belangrijke rol in. Zonder gevoel kun je weinig.’

Vuurwerkverbod

‘Het afsteken van illegaal vuurwerk hebben we de afgelopen 10 jaar zien toenemen. Misschien wel normaal zien worden. Eerst wist bijna niemand wat een Cobra 6 was, nu wel. Zelfs in de klas van mijn 9-jarige zoon hebben kinderen het erover. Maar ook legaal vuurwerk blijft voor ongelukken zorgen. Namens onze beroepsvereniging (NVPC) pleiten wij daarom al jaren voor een nationaal vuurwerkverbod voor particulieren. Niet dat we de illusie hebben dat er dan geen letsels meer zijn, maar toen er in coronatijd een vuurwerkverbod was zagen we een halvering van het aantal gewonden. Dat was winst.’ Een vuurwerkshow per gemeente zou wat Annekatrien betreft een goed alternatief zijn: ‘Net zo mooi, controleerbaar en voor íedereen een feest.’