Rustig overlijden : palliatieve sedatie

Een extra medicijn bij erge klachten aan het einde van je leven

In de laatste weken van je leven kun je erge klachten hebben. Zoals pijn of benauwd zijn. Of onrustig en bang zijn. Of de hik, jeuk of vocht in je buik hebben. Je kunt ook misselijk zijn en overgeven. 
Medicijnen, zoals morfine, en andere behandelingen helpen dan soms niet meer. Of ze helpen niet genoeg.

De arts kan je dan een extra medicijn geven. Dat maakt je rustig en zorgt ervoor dat je minder of niet meer wakker bent (niet meer bij bewustzijn). Daardoor voel je je klachten niet meer, of je voelt ze veel minder. Dit heet palliatieve sedatie.
Meestal gaat dit met het medicijn midazolam. 

Je gaat niet dood door dit medicijn. Ook niet eerder. Je gaat dood door de ziekte die je hebt.

Wat merk je als je het extra medicijn krijgt aan het einde van je leven?

Je krijgt het extra medicijn via een naaldje of prik. Door het medicijn word je rustig. Je merkt en voelt minder of niets. Je bent minder wakker of niet meer wakker (niet meer bij bewustzijn). 

Je kunt het medicijn tijdelijk krijgen. Bijvoorbeeld alleen in de nacht, omdat je dan veel pijn of andere klachten hebt.
Je kunt het medicijn ook steeds krijgen, tot je overlijdt. Dit mag alleen als je arts verwacht dat je nog maar kort te leven hebt: 2 weken of korter.

Je krijgt zoveel van het medicijn dat je geen last meer hebt van je klachten. Je arts en verpleegkundige letten hier goed op. Je kunt soms wel weer even wakker worden. Of geluid maken of bewegen. Dat is normaal. Als het nodig is, krijg je meer medicijn. 

Je lichaam blijft plas maken. Maar je kunt niet meer zelf naar de wc. Daarom krijg je vaak een slangetje in je blaas. Je plas stroomt door het slangetje naar een zak.
Krijg je voeding via een slangetje (sondevoeding)? Dan stopt dit voordat je het medicijn krijgt.

Wanneer mag je arts beginnen met het medicijn aan het einde van je leven?

Artsen mogen het extra medicijn alleen geven als deze 4 dingen kloppen: 

• Je hebt nog maar kort te leven, maximaal 2 weken.  
• Je hebt erge klachten, zoals pijn of benauwdheid.
• Het lukt niet om je klachten op een andere manier minder te maken.
• Jij of je zorg-vertegenwoordiger heeft toestemming gegeven. Dit kan niet altijd in situaties waarin een arts snel iets moet doen. 

Afscheid nemen bij een extra medicijn aan het einde van je leven

Neem afscheid voordat je het extra medicijn krijgt. Na het medicijn kan dat niet meer, omdat je niet meer wakker bent.  

Hoe lang je nog leeft als je het extra medicijn krijgt, kan de arts niet zeggen. Meestal gaat iemand binnen 1 tot 3 dagen dood. Soms duurt het langer.

De mensen om je heen kunnen bij je zijn. En bijvoorbeeld bij of tegen je praten, muziek luisteren of je hand vast houden. Ze kunnen meer lezen bij wat je kunt verwachten als iemand sterft.

Meer informatie over zorg in de laatste tijd van het leven

• Informatie over zorg en hulp en ervaringen van mensen: overpalliatievezorg.nl.
• Praatkaarten in makkelijke taal: Pharos.nl.
• Een geestelijk verzorger zoeken: geestelijkeverzorging.nl.
• Thuiszorg zoeken: op de website van je eigen gemeente of Zorgkaart Nederland.
• Hulp van vrijwilligers: VPTZ.
• Een film waarin mensen vertellen over wensen rond het levenseinde: De Dappere Patiënt.
• Een wilsverklaring kun je het beste zelf maken. Kijk bij wilsverklaring. 
  Stichting Zorgverklaring, de NVVE en de NPV (christelijk) verkopen wilsverklaringen.
• Over het regelen van een vertegenwoordiger: goedvertegenwoordigd.nl.
• Als je vragen hebt over de zorg: MIND Hulplijn.