Bloedtransfusie : bloed krijgen van een bloeddonor

Bij een bloedtransfusie krijgt u extra bloed in uw lichaam. Dit bloed komt van een bloedbank of bloeddonorcentrum.
Het is belangrijk dat het bloed dat u krijgt bij u past. Daarom wordt vooraf uw bloed en het bloed van de donor onderzocht.

Elk jaar krijgen zo’n 250.000 mensen in Nederland een bloedtransfusie met rode bloedcellen, bloedplaatjes of plasma.
Dit zijn bijvoorbeeld patiënten die een grote operatie ondergaan, mensen die voor kanker of bloedziekten worden behandeld of slachtoffers van ongevallen.

Bloed bestaat uit verschillende delen: rode bloedcellen, bloedplasma en bloedplaatjes.
De bloedbank haalt deze verschillende delen van het bloed uit elkaar en bewaart de delen apart.
Welk deel van het bloed u krijgt hangt af van uw klachten.
De arts bespreekt met u welk deel van het bloed u nodig heeft.

Voor een veilige bloedtransfusie is het belangrijk dat het bloed van de donor bij uw lichaam past. Daarom kijkt de arts naar uw bloedgroep en uw rhesusfactor.

• De bekendste bloedgroepen zijn bloedgroep A, B, AB en O. Door bloed af te nemen en te onderzoeken, weet de arts welke bloedgroep u heeft.
• De arts bekijkt ook welke rhesusfactor u heeft. U kunt rhesus-D-positief of rhesus-D-negatief bloed hebben.
• Als de arts weet welke bloedgroep en welke rhesusfactor u heeft, kunt u bloed krijgen dat bij u past. Als u bijvoorbeeld bloedgroep A hebt en u bent rhesus-D-positief, dan krijgt u meestal bloed van een donor die ook bloedgroep A heeft en ook rhesus-D-positief is.

De arts kijkt ook of er in uw bloed afweerstoffen tegen bloedcellen van anderen zitten.

• Het lichaam maakt afweerstoffen aan tegen alles wat niet bij het lichaam hoort, zoals virussen en bacteriën. Als uw lichaam afweerstoffen aanmaakt door het donorbloed, wordt het donorbloed afgebroken in uw lichaam. Een bloedtransfusie is dan niet zinvol.
• De afweerstoffen kunnen gemaakt zijn na een zwangerschap of een eerdere bloedtransfusie. Als u afweerstoffen heeft, kan het langer duren om bloed te vinden dat bij u past.
• Het transfusielaboratorium kan navraag doen bij een landelijk systeem of er eerder afweerstoffen bij u zijn gevonden.

Vlak voordat de verpleegkundige u de bloedtransfusie geeft, controleert de verpleegkundige nog een keer of het bloed van de donor inderdaad voor u is.

Als uw lichaam antistoffen tegen een bloedgroep maakt, is het belangrijk dat zorgverleners dit weten. Bijvoorbeeld als u opnieuw een bloedtransfusie nodig heeft of zwanger wordt.
U krijgt daarom een bloedgroepenkaart met daarop alle belangrijke informatie over de antistoffen. Deze gegevens slaan we ook op in een landelijk systeem dat toegankelijk is voor alle ziekenhuizen in Nederland.
Soms zijn de antistoffen na de bloedtransfusie of zwangerschap niet meer zichtbaar in het bloed.
Draag de bloedgroepenkaart daarom altijd bij u. Vooral als uw naar het buitenland gaat.
Als u niet wilt dat uw gegevens worden opgeslagen in het landelijk systeem, kunt u dit bespreken met uw arts.

Om te zorgen dat donorbloed veilig is, mogen alleen gezonde mensen bloeddonor worden. Bloeddonoren geven hun bloed vrijwillig. Een bloeddonor krijgt geen geld voor het doneren van bloed.

De bloedbank controleert al het donorbloed op virussen en bacteriën en bespreekt met de donoren hun gezondheid. Wanneer blijkt dat het donorbloed mogelijk besmet is, wordt het vernietigd. Toch is er een kleine kans dat u door donorbloed besmet raakt met een virus of bacterie. Dit komt omdat sommige ziekten niet goed zichtbaar zijn in bepaalde situaties:

• De bloeddonor is nog maar kort geleden besmet.
• De hoeveelheid virus in het bloed is heel klein
• Een ziekte is nog niet bekend of is niet zichtbaar op testen.
• Er bestaat nog geen test voor de ziekte, zoals bij de ziekte van Creutzfeld-Jakob.

• U kunt een allergische reactie krijgen na een bloedtransfusie. U herkent een allergische reactie aan: koorts, rillingen, galbulten, jeuk of een rode huid. U kunt medicijnen krijgen om deze klachten te verminderen.
• Als uw lichaam afweerstoffen tegen het donorbloed aanmaakt, kunt u bij een volgende bloedtransfusie klachten krijgen. Uw lichaam breekt het donorbloed dan af en u kunt koorts krijgen.

U krijgt alleen een bloedtransfusie als het echt nodig is.
U kunt alleen een bloedtransfusie krijgen als u toestemming geeft.
De arts bespreekt met u alle informatie die u nodig heeft om te kunnen beslissen of u een bloedtransfusie wilt.

Vaak zijn bloedtransfusies belangrijk om u in leven te houden. Er zijn dan geen andere mogelijkheden.
Sommige operaties en behandelingen kunnen zelfs niet worden uitgevoerd zonder bloedtransfusie.

Als er een spoedeisende situatie is, kunt u een bloedtransfusie krijgen zonder dat u vooraf toestemming hebt gegeven.

Bloedtransfusie weigeren

U mag een bloedtransfusie weigeren. De arts bespreekt met u wat andere opties zijn en welke risico’s u heeft als u de bloedtransfusie weigert.
Heeft u twijfels over een bloedtransfusie? Bespreek uw twijfels dan met uw arts.