Maculadegeneratie : slijtage van het netvlies

Wat is macula-degeneratie?

Bij macula-degeneratie gaan cellen in je oog langzaam kapot. Deze cellen zitten in het midden van je netvlies. 
Het midden van je netvlies heet de macula of gele vlek. Met dit deel van het netvlies zie je details.

Macula-degeneratie begint meestal bij mensen die ouder zijn dan 50 jaar. Het is de meest voorkomende oorzaak van slecht zien bij ouderen.
Niet iedereen krijgt dezelfde klachten. Sommige mensen zien bijvoorbeeld een wazige of donkere vlek overal waar ze kijken. Anderen zien rechte lijnen alsof ze krom zijn.

Artsen noemen het ook wel leeftijdsgebonden macula-degeneratie of LMD. Degeneratie betekent dat iets steeds slechter wordt. 

Er zijn 2 vormen van macula-degeneratie:

• droge macula-degeneratie
  Het midden van wat je ziet, wordt langzaam steeds waziger. Dit gaat meestal heel langzaam en duurt jarenlang.
• natte macula-degeneratie
  Je krijgt meestal plotseling klachten van hoe je ziet. Dit gaat sneller dan bij droge macula-degeneratie. Binnen weken of maanden worden je klachten erger. Meestal merk je als eerste dat de dingen die je ziet een andere vorm hebben. Bijvoorbeeld rechte lijnen die krom zijn.
  Bij natte macula-degeneratie groeien er nieuwe bloedvaatjes in je netvlies. Deze bloedvaatjes zijn erg zwak. Daardoor lekken ze makkelijk vocht of bloed. Hierdoor kun je in een paar dagen slechter gaan zien. Daarom heb je snel behandeling nodig.

Droge macula-degeneratie komt veel meer voor dan natte macula-degeneratie. De droge vorm kan veranderen in de natte vorm. Maar natte macula-degeneratie kan ook beginnen zonder dat je weet of je eerst droge macula-degeneratie hebt gehad.

Hoe bereid je je voor op onderzoek bij de oogarts?

Het is fijn om iemand mee te nemen naar de oogarts. Je mag niet zelf autorijden of fietsen na de onderzoeken. Dat is omdat je dan een paar uur waziger ziet. Dat komt door de oogdruppels die je krijgt.

Neem een zonnebril mee naar de oogarts. Je ogen zijn na het onderzoek gevoeliger voor fel licht. Daarom is het fijn om erna een zonnebril te dragen.

Hoe onderzoekt de oogarts of je macula-degeneratie hebt?

Als je huisarts of een andere arts denkt dat je macula-degeneratie hebt, stuurt die je door naar de oogarts. Ook iemand die je ogen onderzoekt kan je doorsturen. Bijvoorbeeld een oogexpert die in een brillenwinkel werkt (optometrist).

Je krijgt bij de oogarts verschillende onderzoeken:

De oogarts onderzoekt hoe scherp je ziet. Meestal gebeurt dit door je naar een letterkaart te laten kijken. Op de kaart staan letters die op elke regel kleiner worden. De arts kan zo zien welke letters je niet meer goed kunt lezen.

Met een oogonderzoek kan een oogarts je ogen bekijken.
Je krijgt oogdruppels in je ogen. Hierdoor worden je pupillen wijder. De arts kijkt dan in je ogen met een lampje en met een soort microscoop (spleetlamp).
Door de oogdruppels zie je een paar uur waziger. Je ogen zijn dan ook gevoeliger voor fel licht. Daarom is het fijn om een zonnebril te dragen na het onderzoek. Je mag na het onderzoek niet zelf rijden.

Je krijgt ook een oog-scan. Hierbij worden beelden van het midden van je netvlies gemaakt. Of er worden beelden van je oogzenuw gemaakt. De scan gebeurt door naar een fel licht te kijken. Dit doet geen pijn.
Dit onderzoek heet een OCT-scan.

De oogarts kijkt ook of er nog meer onderzoeken van je oog nodig zijn. Zoals:

• foto's van bloedvaten in je oog
  Je krijgt een kleurstof in een ader in je arm gespoten. Via je aders komt deze kleurstof in je hele lichaam. En dus ook in je ogen. Zo kunnen er foto's gemaakt worden van de bloedvaten in je netvlies.
  Dit onderzoek heet FAG of ICGA.
• Amsler-test
  Je kijkt naar een patroon met ruitjes. De arts vraagt dan hoe je de rechte lijnen ziet. Misschien zie je golvende lijnen of vlekken. Dit kan horen bij natte macula-degeneratie. Kromme lijnen zien kan soms ook horen bij droge macula-degeneratie of andere ziektes van de ogen.

Hoe gaat het verder na de onderzoeken?

Na de onderzoeken weet de oogarts meestal of je wel of geen macula-degeneratie hebt. En welke vorm je hebt: droge of natte macula-degeneratie.

Bij natte macula-degeneratie krijg je binnen een week prikken met een medicijn in je oog. Dit is om te zorgen dat je niet meer schade aan je ogen krijgt.

Tegen droge macula-degeneratie bestaat geen behandeling. Je gaat dan langzaam steeds iets minder goed zien. Dit kan jaren duren. Je kunt zelf wel dingen doen om de kans kleiner te maken dat het sneller erger wordt.

Heb je geen macula-degeneratie? Je bespreekt met je arts wat dan de oorzaak van je klachten kan zijn. En welke onderzoeken hiervoor misschien nog nodig zijn.

Meer informatie over onderzoeken naar macula-degeneratie

• Contact met andere mensen die ook macula-degeneratie hebben: MaculaVereniging of 030 298 07 07.
• Je kunt ook de Ooglijn bellen: 030 294 54 44.
• Informatie over erfelijkheid bij macula-degeneratie vind je bij het Erfocentrum.