Psychofarmaca tijdens zwangerschap en borstvoeding

A - Geen schadelijke effecten waargenomen.

B - Mogelijke effecten onvoldoende bij de mens onderzocht.

C1 - Beperkt onderzoek beschikbaar, echter de informatie die er is, is gunstig.
Voor zo ver bekend geen verhoogd risico op aangeboren afwijkingen.

C2 - Geen aangeboren afwijkingen waargenomen, wel farmacologische effecten.
Veiligheid van het middel afwegen tegen de indicatie om het middel te gebruiken

D1 - Geen aangeboren afwijkingen waargenomen, wel ernstige farmacologische effecten bij gebruik in het laatste trimester.
Alleen toedienen in 1e of 2e trimester bij strikte indicatie, gedurende korte tijd in lage dosering. Kies voor een middel met een korte halfwaardetijd.

D2 - Schadelijke effecten waargenomen (of waarschijnlijk); verhoogde kans op blijvende schade bij embryo/foetus.
Medicijngebruik tijdens zwangerschap niet veilig. Zo mogelijk een veiliger geneesmiddel kiezen.

H - Handhaven. Borstvoeding en medicijngebruik veilig te combineren.

A - Afwegen. Medicijngebruik bij borstvoeding en mogelijke gezondheidsrisico’s voor moeder en kind afwegen.
Bij voorkeur een veiliger geneesmiddel kiezen, anders borstvoeding (tijdelijk) beperken of stoppen.

S - Stoppen. Borstvoeding en medicijngebruik niet veilig te combineren.
Bij voorkeur een veiliger geneesmiddel kiezen, anders borstvoeding (tijdelijk) stoppen.

H - Handhaven. Borstvoeding en medicijngebruik veilig te combineren.

* Fluoxetine is geen voorkeursmiddel tijdens de borstvoedingsperiode. De relatieve kinddosis is relatief hoog, soms meer dan 10%. De lange half¬waardetijd van fluoxetine en van de werkzame metaboliet kan leiden tot stapeling bij de baby (klachten van koliek, sedatie, slecht drinken en slecht groeien van de zuigeling), omdat pasgeborenen fluoxetine nog niet goed kunnen uitscheiden. Wij adviseren als moeder fluoxetine al gebruikte tijdens de zwangerschap en bij specifieke wens tot het geven van borstvoeding een maximumn dosering van 20 mg fluoxetine per dag te gebruiken. Indien hogere doseringen gebruikt worden dan is het raadzaam borstvoeding af te raden. (Hendrick, Biological Psychiatry, 2001 en Lareb/TIS).

H - Handhaven. Borstvoeding en medicijngebruik veilig te combineren.

** Bij gebruik van lamotrigine moeten de voordelen van borstvoeding worden afgewogen tegen de mogelijke risico's voor het kind. Wanneer het gebruik van lamotrigine (monotherapie) door moeder noodzakelijk is, is dit geen reden om de borstvoeding te stoppen (Lactmed). Er is voldoende ervaring met lamotrigine en borstvoeding. Het gaat in ruime hoeveelheden over in de borstvoeding, en relatieve kinddoseringen variëren sterk. Nadelige effecten bij het kind zijn niet vaak gemeld (Lareb/TIS), evenmin in praktijk geobserveerd. Controleer het kind op klachten zoals huiduitslag, sufheid, slecht drinken (Pariente, CNS Drugs volume 31, pages439-450(2017)).

C2 - Geen aangeboren afwijkingen waargenomen, wel farmacologische effecten.
Veiligheid van het middel afwegen tegen de indicatie om het middel te gebruiken

* Over het gebruik van duloxetine in de zwangerschap is weinig bekend. In een studie uit 2015 onder 668 zwangerschappen werd geen verhoogd risico op aangeboren afwijkingen beschreven (Lassen 2015, BCPT). In 2019 is een grote cohort studie gedaan waarin werd geconcludeerd dat duloxetine is geassocieerd met een verhoogd risico op bloedverlies postpartum (RR: 1.53) en een licht verhoogd risico op hartafwijkingen (RR 1.29). De mogelijke licht verhoogde risico’s op deze zeldzame afwijkingen, dienen per individuele patiente te worden afgewogen tegen het belang van behandeling van de depressie gedurende de zwangerschap. (Huybrechts 2020 BMJ).

C2 - Geen aangeboren afwijkingen waargenomen, wel farmacologische effecten.
Veiligheid van het middel afwegen tegen de indicatie om het middel te gebruiken

** Uit een grote meta-analyse die in 2018 in de Lancet is gepubliceerd blijkt dat het gebruik van lithium niet geassocieerd is met zwangerschaps-complicaties. Tijdens het 1e trimester is het gebruik van lithium wel geassocieerd met een lichte toename van de kans op congenitale afwijkingen, waarvoor wij een gespecialiseerd echo onderzoek (GUO) bij 20 weken zwangerschap adviseren. Tijdens het 1e trimester zal dit risico worden afgewogen tegen het risico op de kans van het krijgen van een recidive bij staken van lithium, wat ook negatieve gevolgen kan hebben voor moeder en kind. (Munk-Olsen 2018, Lancet Psychiatry). Om de toevoer van Lithium naar de pasgeborene te beperken ten tijde van de partus adviseren wij de inname van Lithium te stoppen bij regelmatige weeënactiviteit (als de bevalling echt in gang is) en de inname meteen weer te hervatten na het doorknippen van de navelstreng.

C2 - Geen aangeboren afwijkingen waargenomen, wel farmacologische effecten.
Veiligheid van het middel afwegen tegen de indicatie om het middel te gebruiken

*** Er is bij gelijktijdig gebruik van andere anti-epileptica een verhoogde kans op een aangeboren afwijking. In een lage therapeutische dosering heeft dit medicament minder kans op aangeboren afwijkingen dan in hogere dosering.